მიუხედავად იმისა, რომ კაცობრიობა ათასობით წლებია იკვლევს საკუთარ წინაპრებს, უძველესი ცივილიზაციები მაინც ინახავენ ზოგიერთ საიდუმლოებას. ამრიგად, შეიძლება გამოიყოს წარსულის მთელი რიგი ტექნოლოგიები, რომლებიც, თანამედროვე ისტორიკოსების აზრით, აბსოლუტურად არაა დამახასიათებელი მათი გამოყენების პერიოდისთვის. ზოგიერთ მათგანის გამეორება დღემდე შეუძლებელია, თუნდაც მეცნიერებისა და ტექნიკის თანამედროვე მიღწევების გამოყენებით. გთხოვთ ყურადღება გაამახვილოთ ძველი ცივილიზაციების უნიკალურ „ცხრა“ ტექნოლოგიაზე, რომელთა საიდუმლოებების ამოხსნა ჯერაც ვერ მოხერხდა.
1. ინდური კომპლექსტი “შრავანაბელაგოლა”
ინდოეთის ქალაქ შრავანაბელაგოლაში, რომელიც კარნატაკას შტატშია, მდებარეობს ამავე სახელწოდების ტაძრის კომპლექსი. მკვლევარებმა იგი დათარიღეს დაახლოებით X საუკუნით, ანუ დასავლეთ განგის ძველინდური მეფეების დინასტიის დროით, რომლებიც მფარველობდნენ ჯაინიზმს და კარნატაკაში მეფობდნენ IV-დან XI საუკუნემდე.
იქაურ მცხოვრებთა ენაზე ეს სახელწოდება ითარგმნება, როგორც “ბერი, რომელიც ბორცვის თავზე დგას”. შრავანბელაგოლას კომპლექსი თვალშისაცემია თავისი მასშტაბებით, მაგრამ მთავარი ღირსშესანიშნაობა, რომელიც ტურისტებს აღაფრთოვანებს, ისტორიკოსებსა და არქეოლოგებს კი ამუნჯებს, ტაძრების სვეტებია.
მათი ფენომენი იმაში მდგომარეობს, რომ ისინი შესრულებულია იმდენად იდეალური გეომეტრიითა და ზუსტი დეტალებით, რომ აბსოლუტურად შეუძლებლად გვეჩვენება იმ ინსტრუმენტების განვითარების დონის გათვალისწინებით, რომლებიც მაშინდელ მშენებლებს ჰქონდათ ხელთ. სვეტების დამუშავების ტექნოლოგია მხოლოდ თანამედროვე დაზგების ნამუშევარს შეიძლება შევადაროთ, თუმცა ოფიციალურად მეცნიერებას ჯერ კიდევ ვერ აღმოუჩენია მათი ათასწლიწინანდელი ანალოგები.
2. “პლასტილინის” ტექნოლოგია კენკო
პერუს ქალაქ კენკოში საკმაოდ არაჩვეულებრივი ტიპის ქვებისგან აგებულია რამდენიმე ამაღლება რომელთა შექმნის ტექნოლოგია ახლაც ჭეშმარიტად უცნობია. საქმე იმაშია, რომ ამ სახეობის გროვები, მათი სიდიდის მიუხედავად, ისე გამოიყურება, თითქოს ან დამუშავებულია თანამედროვე დამფქვავი ხელსაწყოებით, ან … უბრალოდ ხელებითაა დაჭმუჭნული – ამიტომაც მათ “პლასტილინს” უწოდებენ.
ბორცვების უმეტესობას აქვს ქვები დამუშავებული გვერდებითა და სხვადასხვა ფორმით – დაწყებული მარტივი გლუვი კიდეებიდან და დამთავრებული შთამბეჭდავი მონოლითების იდეალურად გაპრიალებული არავერტიკალური ხაზებით. განსაკუთრებით საინტერესოა ქვები, რომლებშიც აშკარად ჩანს ჩაღრმავებები, რომელთაც ზოგჯერ ადარებენ უზარმაზარი თითების ანაბეჭდებსაც კი: ქვები ნამდვილად ვიღაცამ ხელის გულზე „დაჭყლიტა“.
თუმცაღა კენკოს ქვებს შორის ყველაზე ყურადსაღები დეტალია მონოლითები, რომლებიც დამუშავებულია ისე, რომ ფორმით საოცრად ჰგავს უზარმაზარ სკამს. ახლოს მდებარეობს რამდენიმე ნიშა, რომლებიც განსხვავდებიან საფუძვლიანად და ლამაზად გამოკვეთილი გეომეტრიული ფორმით. წარსულის ყველა ეს ძეგლი, რომელთაც ჩვენამდე მოაღწიეს, მიანიშნებს იმაზე, რომ ანტიკურმა ცივილიზაციებმა შეძლეს დაუფლებოდნენ ქვების დარბილების ტექნოლოგიას, რომელიც დღეისათვის დაკარგულად ითვლება.
3. მრავალკუთხა ქვის ჩაშენების ტექნოლოგია
მრავალკუთხა ქვის ჩაშენება მშენებლობის ტექნოლოგიაა, რომელიც ცნობილია საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში ფართოდ გავრცელებული გამოყენებით და გვხვდება პლანეტის ბევრ ნაწილში, რომელზეც ძველი ცივილიზაციების კვალი შეიმჩნევა. ეს გულისხმობს სხვადასხვა ზომის მრავალკუთხა ქვების გამოყენებას, რომლებიც ერთმანეთზეა მიკრული და შემთხვევითი კუთხეებითაა დატანილი. ამ ტექნოლოგიის მთავარ უპირატესობად ითვლება დროისა და ენერგიის დაზოგვა, რადგანაც მისი გამოყენების დროს არ იყო საჭირო თითოეულ ქვაზე ერთი და იმავე პარამეტრის მორგება.
მაგალითად, ძველი საბერძნეთისა და რომის ეპოქის მრავალი სტრუქტურა აშკარა დასტურია ევროპაში ამ ტიპის ქვის ფართო გამოყენების შესახებ. სხვათა შორის, შეგვიძლია გამოვყოთ ცნობილი აპოლონის ტაძრის ტერასის საყრდენი კედელი, რომელიც მდებარეობს ძველი საბერძნეთის ქალაქ დელფის ტერიტორიაზე. მისი სიგრძე დაახლოებით ხუთასი მეტრია და იგი თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე დაახლოებით 500 წლით.
ეს ტექნოლოგია შუა საუკუნეებშიც გამოიყენებოდა, თუმცაღა იმ დროისთვის უკვე ცნობილი იყო კედლების მშენებლობის უფრო მოწინავე მეთოდები. ამრიგად, მრავალკუთხა ქვის ჩაშენების კვალი ჩანს ზოგიერთ ციხესიმაგრეში და თავდაცვით სიმაგრეში, მათ შორის – კუნძულ კოტლინზე, ქალაქ კრონშტადტის შენობებში. ამასთან, მრავალკუთხა ქვის ჩაშენების მაგალითები ასევე გვხვდება უძველესი ინკებისა და მაიას ტომების დასახლების ტერიტორიაზე, რაც არის თანამედროვე პერუში, ბოლივიაში, აგრეთვე აღდგომის კუნძულის ტერიტორიაზე. ისტორიკოსების აზრით, სწორედ ინკებმა აითვისეს ეს ტექნოლოგია ყველაზე უკეთ. ტექნოლოგიის გამოყენების თვალსაჩინო მაგალითები შეგიძლიათ იხილოთ პერუს ქალაქებში: კუსკო, მაჩუ პიკჩუ და პუნო.
სამართლიანობისთვის უნდა აღინიშნოს, რომ ამ ტექნოლოგიის გამოყენების ზოგიერთი მექანიზმი მკვლევართათვის ცნობილია. ამასთან, იმავე ინკებმა ისე ზუსტად მოარგეს ქვები ერთმანეთს და ეს უმეტეს შემთხვევაში დასამაგრებელი შემადგენლობის გამოყენების გარეშე, რომ ეს ფაქტი რეგულარულად იწვევს სამეცნიერო საზოგადოებაში დაპირისპირებას, ასევე ხელს უწყობს სხვადასხვა სახის თეორიებისა და ლეგენდების გაჩენას, რომლითაც იხსნება, თუ როგორ შეძლეს ძველმა ხალხმა უზარმაზარი მონოლითების ასეთი ძლიერი კონსტრუქციების აღმართვა საკმაოდ პრიმიტიული ტექნოლოგიის გამოყენებით.
4. ტაძრის “ხაფრეს” მოხრილი ქვები და მონოლითები
ეგვიპტის ხეობაში Khafre’s Valley Temple-ში, გიზას ზეგანზე, მდებარეობს ტაძარი, რომლის მშენებლობის თავისებურებები დღემდე არაა ბოლომდე გამოკვლეული. ერთ-ერთი პუნქტი, რომელიც მკითხველებს კითხვებს უჩენს, არის ქვის ბლოკების სიმაღლეზე ტრანსპორტირებისა და აწევის მექანიზმი, იქიდან გამომდინარე, რომ თითოეული მათგანის წონა რამდენიმე ათეული ტონაა. ყველა მათგანი დამზადებულია წითელი გრანიტისგან, ხოლო იატაკი კირქვის ფილებისთაა დაგებული.
გარდა ამისა, კედლებში უზარმაზარი ქვები ჩაშენებულია მრავალკუთხა ქვის ჩაშენების ტექნოლოგიით, თუმცა ისინი ერთმანეთს ისეთი საოცარი სიზუსტითაა მორგებული, რომ ჩვენი რედაქციის თანახმად, ცალკეული ბლოკებს შორის დანის პირის გატარებაც კი შეუძლებელია. განსაკუთრებით გასაკვირია ასეთი ქვის ხარისხის ხილვა სტრუქტურაში, რომელიც ითვლება ერთ-ერთ უძველეს ეგვიპტურ ნაგებობად, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი და რომლის ტექნოლოგიის სტილი და ბუნება მხოლოდ სფინქსის ამჟამინდელ ტაძარს შეიძლება შევადაროთ, რომელიც აბიდოსში ოსირისის ტაძრის გვერდით მდებარეობს.
ამასთან, უდიდესი საიდუმლო, რომელიც ასი წლის განმავლობაში მკვლევარებისა და ცნობისმოყვარე მოსახლეობის გონებას ცნობისმოყვარეობით აღავსებს, ინახება, ამ სიტყვის პირდაპირი გაგებით, ტაძრის კუთხეებში: იქ მრუდე ქვების გარდა ვერაფერს ნახავთ. სწორედ ამ ტიპის ბლოკების წარმოების ალგორითმთან მიახლოვებაც კი ვერ შეძლეს მეცნიერ-ეგვიპტოლოგებმა და თანამედროვე არქიტექტორებმა. ქვები მონოლითებს ჰგავს და ისე იდეალურად ერწყმის ერთმანეთს, როგორც თავსატეხის ნაწილები. უფრო მეტიც, მათზე სატეხით ან ჩაქუჩით მუშაობის კვალი არ ჩანს – ბლოკები, როგორც ჩანს, მთლიანი ფორმებითაა ჩაყრილი.
5. “კონდანის” გამოქვაბულები
ინდოეთის ტურისტულ რუკაზე კიდევ ერთი უნიკალური პუნქტი, რომელიც აღფრთოვანებს უბრალო ადამიანებს და საგონებელში აგდებს მკვლევარებს, არის ქალაქ ლონავალას მახლობლად მდებარე 16 ბუდისტური გამოქვაბულის კომპლექსი, სახელწოდებით “კონდანა”. ოფიციალური ვერსიით, მათი გამოჩენა დაახლოებით ჩვენს წელთაღრიცხვამდე I საუკუნეს უკავშირდება. ანტიკური ცივილიზაციის ეს ძეგლი დღემდე ინდოეთში ერთ – ერთ ყველაზე უჩვეულო და იდუმალ ადგილად ითვლება.
საქმე იმაშია, რომ მეცნიერებმა დღემდე ვერ დაადგინეს, თუ რანაირად იქნა ისინი აღმართული. როგორც უკვე დაზუსტებითაა ცნობილი, სტრუქტურის ყველა ელემენტის შექმნა თავიდან დაიწყო. სინამდვილეში, ძველი ინჟინრები და არქიტექტორები ჩვეულებრივი ქანებისგან ქმნიდნენ შთამბეჭდავ ზომისა და დეტალების მქონე ხელოვნურ ინტერიერს იმ უკიდურესად პრიმიტიული ხელსაწყოებით, რომლებიც მაშინ იყო ხელმისაწვდომი. დღევანდელი ტექნოლოგიებიც კი საკმაოდ ხანგრძლივ მუშაობას მოითხოვს ასეთი შედეგის მისაღწევად და ის, თუ როგორ იქნა მიღწეული ეს ორი ათასზე მეტი წლის წინ, დღემდე გამოცანად რჩება.
ასე მაგალითად, გამოქვაბულების შესასვლელი გამოირჩევა ძალიან გლუვი, დამუშავებული კედლებით, რომლებიც გაფორმებულია ორნამენტებითა და სხვადასხვა ფიგურებით. ინტერიერსაც იგივე დეკორაცია აქვს – მრავალი ნიმუშისა და ფორმის გამოყენებით. გამოქვაბულების შემოწმებისა და გამოკვლევების ვერცერთმა სერიამ ვერ მისცა ისტორიკოსებსა და არქეოლოგებს ოდნავი წარმოდგენაც კი იმ ინსტრუმენტებისა და ტექნოლოგიების შესახებ, რომელიც შესაძლოა გამოეყენებინათ სამშენებლო სამუშაოების დროს.
6. ბარაბარის ხელოვნური გამოქვაბულები
კიდევ ერთი ინდური გამოქვაბული, რომლებიც წარსული ცივილიზაციების მიერ უნიკალური, გამოუცნობი ტექნოლოგიების გამოყენების ნათელ მაგალითად ითვლება, მდებარეობს ინდოეთის შტატის ბიჰარის ჯეჰანაბადის რაიონის ჯეხანაბადის მახდამპერის ბლოკში, ქალაქ გაიას ჩრდილოეთით 24 კილომეტრში. ეს კომპლექსი ითვლება ერთ-ერთ უძველესად მათ შორის, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი: მკვლევარები მას ათარიღებენ ძვ.წ. III საუკუნით, ანუ მაურების იმპერიის ეპოქით.
ძნელი წარმოსადგენია, თუმცა ბარაბარის გამოქვაბულები მთლიანად ადამიანის ხელითაა აგებული, ანუ ისინი პირდაპირი მნიშვნელობით გამოკვეთეს კლდეთა ქალაქიდან. საერთო ჯამში, მათგან შვიდი მღვიმე შეიქმნა: ოთხი მღვიმე ბარაბარში მდებარეობს, სამი კი ნაგარჯუნის კლდოვან სიმაღლეებზე. თითქმის ყოველ მათგანს აქვს ერთი და იგივე შინაგანი სტრუქტურა – ისინი შედგება ორი ოთახისგან, რომელთაგან პირველი არის მართკუთხა დარბაზი, რომელშიც მინისტრები იკრიბებოდნენ, ხოლო მეორე იყო უფრო მცირე ზომის და მრგვალი, გუმბათიანი, სადაც, სავარაუდოდ, წმინდა რიტუალები და ღვთისმსახურება სრულდებოდა.
ამასთან, მთავარი საიდუმლოება, ისევე როგორც ბარაბარის გამოქვაბულების მთავარი ღირსშესანიშნაობა, მათი შენობის კედლების დამუშავების თავისებურებებია. საქმე იმაშია, რომ ისინი საოცრად პროფესიონალურადაა მოპირკეთებული. საფუძვლიანი მოგლუვებით თითქმის სარკეს გაუტოლდნენ, ხოლო თავად ოთახების ზუსტ გეომეტრიასთან ერთად იქმნება უნიკალური აკუსტიკა. მკვლევარებმა კი დღემდე ვერ დაადგინეს, თუ როგორ მოახერხეს უძველესმა ინჟინრებმა ორი ათასი წლის წინათ უზარმაზარი ტერიტორიების პრიმიტიული ხელსაწყოებით სრულყოფილად მოპირკეთება.
